Conflicten over de plaatsing en het ontwerp van gedenktekens ontstaan vaak door diepgewortelde heilige waarden die aan deze monumenten worden gehecht. Zelfs kleine veranderingen, zoals een nieuw ontwerp of een andere locatie, kunnen worden ervaren als een grote belediging. Dit leidt vaak tot verzet en langdurige conflicten, blijkt uit onderzoek van politicoloog Alana Castro de Azevedo.
Politicoloog Alana Castro de Azevedo onderzocht de conflicten rondom Holocaust- en slavernijmonumenten in Amsterdam, Lissabon en Londen. Ze ontdekte dat monumenten vaak meer zijn dan alleen symbolen van het verleden voor veel gemeenschappen. Ze worden verbonden met diepgewortelde morele en culturele waarden, wat deze monumenten praktisch onschendbaar maakt. Een compromis vinden, om bijvoorbeeld een aanpassing te doen, is daardoor bijna onmogelijk.
In haar onderzoek wijst Castro de Azevedo op de beperkingen van traditionele participatiemethoden. In samenlevingen die steeds diverser worden door migratie, vergrijzing en culturele verschillen, wordt het moeilijker om iedereen te laten meebeslissen over deze gedenktekens. Wanneer bepaalde groepen zich buitengesloten voelen nemen de spanningen toe. Dit kan leiden tot een gevoel van onrechtvaardigheid en versterkt polarisatie in de samenleving.
Inclusieve besluitvorming als oplossing
Castro de Azevedo pleit voor inclusieve besluitvorming, waarbij verschillende gemeenschappen actief betrokken worden. Dit helpt de complexiteit van de geschiedenissen achter gedenktekens beter te begrijpen en bevordert respectvolle dialoog. Door de heilige waarden die aan monumenten worden gehecht te erkennen, kunnen conflicten worden verminderd en kunnen gedenktekens gedeelde waarden weerspiegelen zonder de gevoelens van andere groepen te negeren.
De bevindingen van Castro de Azevedo bieden waardevolle lessen voor beleidsmakers en erfgoedplanners. Door heilige waarden serieus te nemen in het proces van monumentplanning, kunnen zij bijdragen aan een constructieve dialoog. Dit helpt bij het creëren van monumenten die zowel het verleden eren als de diversiteit van de samenleving van vandaag weerspiegelen, wat de sociale cohesie en het gedeelde geheugen versterkt.