Eurozone moet democratischer worden om machtoneerlijkheid te voorkomen
De huidige structuur van de Eurozone zorgt ervoor dat zwakkere lidstaten te weinig invloed hebben op belangrijke economische beslissingen. Dat concludeert politiek theoreticus Stefano Merlo in zijn onderzoek naar de democratische tekortkomingen van de Economische en Monetaire Unie (EMU). Hij stelt dat de besluitvorming binnen de Eurozone te veel in handen ligt van niet-gekozen instellingen en financiële markten, waardoor sommige landen worden gedomineerd door economische machten zonder echte inspraak. Om dit te verhelpen, pleit Merlo voor hervormingen die de democratische controle vergroten en ervoor zorgen dat alle lidstaten, ongeacht hun economische kracht, gelijkwaardig kunnen meebeslissen over hun gezamenlijke toekomst.
Machtsongelijkheid bij EMU
Volgens Merlo creëren de huidige regels van de EMU een machtsongelijkheid: zwakkere economieën zijn in crisistijd afhankelijk van financiële markten en technocratische instanties, terwijl sterke economieën meer invloed hebben op het beleid. Nationale regeringen kunnen door de strikte Europese begrotingsregels vaak niet zelfstandig reageren op economische crises, terwijl belangrijke beslissingen worden genomen door instellingen zoals de Europese Centrale Bank (ECB) en de Europese Commissie, waar burgers weinig directe invloed op hebben.
Aanbevelingen
Om de Eurozone eerlijker en democratischer te maken, doet Merlo drie belangrijke aanbevelingen. Ten eerste moet de ECB optreden als een echte lender of last resort, oftewel een noodleningverstrekker, om te voorkomen dat zwakkere economieën worden aangevallen door speculanten. Ten tweede moeten de strikte begrotingsregels van de EU niet juridisch worden vastgelegd, maar politiek worden geïnterpreteerd en democratisch worden betwist, zowel op nationaal als op EU-niveau. Ten derde zouden onafhankelijke begrotingsraden niet moeten bepalen hoeveel schuld een land mag maken, maar juist transparante analyses moeten bieden om parlementen en burgers beter te informeren.
Verantwoording afleggen
De aanbevelingen van Merlo sluiten aan bij bredere debatten over de toekomst van de Eurozone. Steeds vaker klinkt de roep om de EU-instellingen meer verantwoording te laten afleggen aan de burgers. Merlo benadrukt dat als de Eurozone haar democratische legitimiteit wil versterken, hervormingen nodig zijn die de machtsverhoudingen binnen de EMU gelijker maken. “Mijn onderzoek levert niet alleen een kritische analyse op van de huidige situatie, maar biedt ook een visie op hoe de eurozone in de toekomst beter kan functioneren zonder dat burgers en lidstaten worden gedomineerd door economische en politieke machtsblokken.”
Meer informatie over het proefschrift
