In het nieuwe artikel, gepubliceerd in Science, merken de onderzoekers op dat er na het begin van de oorlog in Oekraïne signalen en bewijzen zijn voor een nieuwe druk op land, met name in het zuidelijke gedeelte van de wereld. De afgelopen jaren is de snelle toename van transnationale grootschalige landaankopen (LSLA's), die rond en na de wereldwijde voedselcrisis van 2008 werd waargenomen, vertraagd. LSLA's worden gedefinieerd als de verwerving van land van meer dan 200 hectare door middel van concessie, aankoop of pacht, bijvoorbeeld voor landbouwproductie en bosbouw in landen met een laag of gemiddeld inkomen.
Eerdere pieken in LSLA's werden voorafgegaan door stijgende prijzen van voedsel, energie en meststoffen in verband met een afnemend aanbod en/of een stijgende vraag. Het ontstaan van deze trends is een voorteken van LSLA's geweest. De aanhoudende prijsstijgingen in combinatie met de inzichten die zijn opgedaan tijdens de landroof na 2008 zorgen ervoor dat waarschuwingssignalen voor een komende golf van LSLA’s vroegtijdig worden herkend. ‘’Naast de directe gevolgen en de vernietiging die de oorlog met zich meebrengt, stellen wij dat dit conflict zal leiden tot nieuwe invloedrijke actoren, zoals multinationals in de agrosector of rijke landen, op kritieke grondbronnen‘’, aldus Dell'Angelo, hoofdauteur van deze publicatie.
Gevolgen voor het mondiale landbouwsysteem
De onderzoekers verwachten dat de oorlog in Oekraïne het mondiale landbouwsysteem zal beïnvloeden via drie belangrijke reactiemechanismen: het verleggen van de binnenlandse grenzen van de landbouwteelt over niet-landbouwgrond, intensivering van de landbouwproductie in eerder verworven LSLA's en het uitlokken van een nieuwe golf LSLA's in het zuidelijke gedeelte van de wereld. Deze drie verschillende trajecten van agrarische transformatie zullen aanzienlijke sociaal-ecologische gevolgen hebben voor de plattelandssystemen in het zuidelijk halfrond. Onteigening, marginalisatie, gewelddadige onderdrukking en verlies van inkomen en arbeid van de plaatselijke plattelandsgemeenschappen behoren tot de meest problematische sociale aspecten. Ontbossing, verlies van biodiversiteit, uitputting van watervoorraden en verontreiniging zijn de verwachte gevolgen voor het milieu.
Ook gaan de gevolgen van de oorlog in Oekraïne verder dan de Oekraïense grenzen. Lagere landbouwopbrengsten in combinatie met hogere olieprijzen en andere factoren hebben een tol geëist van de wereldwijde landbouwproductie. Zoals Dell'Angelo en collega's betogen, zal de toenemende bezorgdheid over de voedselzekerheid de aanzet geven tot verdere landroof, aangezien nieuwe mogelijkheden zullen worden gezocht voor grootschalige, commerciële landbouw.
Gevolgen voor het beleid
De paper bespreekt ook de beleidsimplicaties van de agrarische transitie die gepaard gaat met deze nieuwe golf van landaankopen en nodigt beleidsmakers uit zich af te vragen of de huidige wereldwijde regelingen voor het beheer van land en water (of het gebrek daaraan) wel geschikt zijn en benadrukt de noodzaak om "lokale gemeenschappen mondiger te maken, kleinschalige boeren te steunen en doeltreffende en bindende regelgevingskaders, instellingen en strenge en sterke regelingen voor landrechten te ontwikkelen", aldus Dell'Angelo.