De positieve effecten van groen op de gezondheid en het welzijn van patiënten en zorgmedewerkers in zorginstellingen krijgen steeds meer aandacht. Dit leidt tot een toename van groene toepassingen in de zorg, zoals tuinen ter ondersteuning van behandeling, zorg en welzijn. “Toch blijkt dat deze interventies vaak niet worden gebruikt zoals bedoeld,” vertelt Rosanne Steensma. De oorzaak? Vaak wordt aangenomen dat door het aanleggen, patiënten en zorgmedewerkers er automatisch gebruik van gaan maken. “Wat ontbreekt, is aandacht voor integratie van de groene interventies in de praktijk, de implementatie.”
Daarom besloot Steensma samen met collega’s te onderzoeken hoe je groene interventies succesvol kunt implementeren in zorginstellingen. Ze keken daarbij met name naar ziekenhuizen, ouderenzorg en revalidatiecentra. Dit artikel is nu gepubliceerd in Urban Forestry & Urban Greening.
Paviljoen
In het artikel geeft Steensma ook een voorbeeld van het onderbenutten van groene interventies. Namelijk een buitenpaviljoen in de tuin van een Nederlands ziekenhuis, speciaal ontworpen voor patiënten die chemotherapie krijgen. “Hoewel patiënten enthousiast waren over het idee om hun behandeling buiten te krijgen, werd het paviljoen veel minder gebruikt dan verwacht. Aanvankelijk waren er problemen zoals te weinig bescherming tegen fel zonlicht en ongeschikte paden voor medische apparatuur zoals infuuspalen en rolstoelen. Ook nadat deze obstakels waren opgelost, bleef het paviljoen grotendeels leeg,” aldus Steensma. “Patiënten gaven aan dat het ontbreken van beschutting bij slecht weer, een gebrek aan comfort en veiligheid, en beperkingen in hun behandeling redenen waren om het paviljoen niet te gebruiken. Dit onderbenutten vermindert niet alleen de voordelen van deze interventies, maar brengt ook extra kosten met zich mee voor de toch al overbelaste zorg. We vroegen ons toen af: wat als we tijdens de ontwikkeling van het paviljoen samen met patiënten en zorgmedewerkers hadden nagedacht over de implementatie? Hadden we veel van deze obstakels dan kunnen voorkomen?”
Aanbevelingen
In het artikel doet Steensma daarom gedetailleerde aanbevelingen voor zorginstellingen. “Denk bij het ontwerp van een groene interventie bijvoorbeeld al aan toegankelijkheid, veiligheid en doelgroepgerichte aanpassingen.” Daarnaast moet de gehele organisatie het gebruik ondersteunen. En tot slot is belangrijk dat er onder de gebruikers van het groen voldoende draagvlak, bewustwording en kennis is van de mogelijkheden en voordelen van de geboden groene interventies. Steensma: “Door belangrijke stakeholders, inclusief eindgebruikers, vroegtijdig te betrekken bij de implementatie, creëer je niet alleen draagvlak, maar krijg je ook waardevol inzicht in potentiële obstakels. Dit is belangrijk voor een succesvolle integratie in de praktijk. Daarnaast adviseren we onderzoekers om in de toekomst meer nadruk te leggen op het implementatieproces bij het onderzoeken van toepassingen van groen in de zorg.”
Om zorginstellingen met deze uitdaging te helpen geeft Steensma ook praktische handvatten. “We hebben een implementatiemethode en -tool ontwikkeld, waarmee we zorginstellingen en groenontwerpers kunnen ondersteunen bij zowel het ontwerpen als het implementeren van groene interventies.”
Voor meer informatie over deze methode en tool is het mogelijk contact op te nemen met Rosanne Steensma via r.s.steensma@vu.nl.
Meer weten over het onderzoek van Rosanne Steensma? Luister dan ook naar deze podcast.