Nederlandse universiteiten nemen zelf maatregelen om de internationalisering in het hoger onderwijs meer in balans te brengen. Zij gaan gerichter sturen op de instroom van internationale studenten en willen de Nederlandse taal een stevigere rol geven in opleidingen. Ook stellen zij een numerus fixus in voor de Engelstalige variant van bepaalde opleidingen. Met deze eigen maatregelen willen de universiteiten een werkbaar alternatief bieden voor de in hun ogen onwerkbare Toets Anderstalig Onderwijs (TAO) uit het huidige wetsvoorstel internationalisering in balans (WIB). Een voorwaarde voor deze maatregelen is dat de TAO niet gaat gelden voor bestaande opleidingen.
Caspar van den Berg, voorzitter van Universiteiten van Nederland (UNL): “We nemen onze eigen verantwoordelijkheid door het Nederlandstalige onderwijsaanbod te vergroten en gericht de instroom van internationale bachelorstudenten bij een aantal grote internationale opleidingen te beperken. Daarmee creëren we ruimte voor groei in die opleidingen waar er grote arbeidsmarkttekorten zijn. Ook houden we hiermee rekening met de krimp- en grensregio’s.” Een belangrijke voorwaarde voor deze maatregelen van universiteiten is dat de politiek de verplichte TAO op bestaand aanbod uit de wet schrapt, en de toets dus niet op bestaande opleidingen van toepassing is, en slechts voor nieuwe opleidingen gaat gelden. De TAO dreigt namelijk veel te rigoureus in te grijpen in het opleidingsaanbod waardoor de meerwaarde van internationalisering verdwijnt voor het onderwijs, de wetenschap en de arbeidsmarkt. Bovendien zorgt de aankondiging van de TAO voor veel onzekerheid onder (toekomstige) medewerkers en studenten, waardoor Nederland nu al internationaal talent misloopt dat we hard nodig hebben.
Verdergaande maatregelen
De gepresenteerde maatregelen gaan verder dan het pakket dat de universiteiten in februari 2024 al presenteerden. Zij spelen hiermee in op de veranderde politieke en financiële realiteit. De maatregelen leiden ertoe dat de internationalisering op universiteiten beter in balans wordt gebracht en er vanaf volgend jaar ongeveer 2.000 minder internationale bachelorstudenten instromen ten opzichte van het ‘piekjaar’ 2022/2023. Dat collegejaar stroomden er in totaal bijna 19.000 internationale bachelorstudenten in.
Psychologie in de Randstad in het Nederlands
Een groot deel van de psychologieopleidingen wordt Nederlandstalig, waaronder alle psychologieopleidingen in de Randstad. In de krimp- en grensregio’s blijft Psychologie tweetalig, passend bij de positie van die regio's en in lijn met de wensen van een meerderheid in de Tweede Kamer. Daarnaast zullen bij diverse bacheloropleidingen Economie en Bedrijfskunde een maximumcapaciteit (numerus fixus) worden ingesteld op de Engelstalige trajecten van de opleidingen en worden sommige opleidingen ook Nederlandstalig. De al bestaande fixus op Psychologie blijft bestaan. Universiteiten maken onderling afspraken over de hoogte van de fixi bij zowel Psychologie als Economie, zodat gericht gestuurd wordt op de instroom en capaciteitsproblemen door ongewenste ‘waterbedeffecten’ zo veel mogelijk worden voorkomen.
Gevolgen voor de VU
Ook de VU heeft toegezegd aanvullende maatregelen te nemen. Het voornemen is om de Engelstalige track van de bachelor Psychologie te stoppen. Daarnaast is het voornemen de Engelstalige opleiding Biomedical Sciences om te zetten naar Nederlandstalig. Eerder werd al besloten om de Engelstalige track van de opleiding Theologie en Religiestudies te stoppen. De medezeggenschap wordt betrokken bij de besluitvorming.
Collegevoorzitter Margrethe Jonkman realiseert zich dat de plannen ingrijpend zijn voor docenten en studenten van de opleidingen. "Dit voornemen is het resultaat van een uitvoerig en zorgvuldig proces, gericht op het gezamenlijk formuleren van een sectorbreed antwoord op de verplichte TAO voor universiteiten. Deze keuze was allesbehalve eenvoudig, juist omdat het studenten en medewerkers raakt.”
Biomedical Sciences
Bij Biomedical Sciences bestaat het voornemen voor het omzetten van de opleidingstaal naar Nederlands. De VU heeft al het besluit genomen de numerus fixus voor deze opleiding op te heffen. Met deze maatregel willen we de toegankelijkheid voor Nederlandse studenten vergroten. De verwachting is dat de totale instroom licht zal toenemen, waarmee we de gewenste bijdrage aan het arbeidsmarkttekort in deze sector borgen.
Vervolgtraject VU
Op basis van deze uitkomsten uit het landelijk overleg zal het college van bestuur in gesprek gaan met faculteiten en de medezeggenschap om de uitkomsten te vertalen in concrete plannen. Het is daarom nu nog onduidelijk wanneer de maatregelen in zullen gaan. We nemen medewerkers en studenten van de betrokken opleidingen goed mee in de mogelijke vervolgstappen. Voor studenten die nu staan ingeschreven voor Biomedical Sciences en de Engelstalige track van de bachelor Psychologie verandert er niets. Hetzelfde geldt voor de studenten die het aankomende studiejaar starten met Biomedical Sciences of de Engelstalige track van Psychologie. Zij kunnen hun studie in het Engels starten en afmaken.
Lees hier het volledige bericht van de Universiteiten van Nederland en hier het hele maatregelenpakket.