Vanaf de jaren ’70 van de vorige eeuw is (financiële) rechtmatigheid de dominante norm geworden bij de controle van overheidsrekeningen en –verantwoordingen. In de complexiteit en dynamiek van de moderne samenleving ervaren velen de uitwerking ervan als verstikkend. Er is behoefte aan extra zuurstof. De vraag is nu of het tijd wordt voor innovatie van de normstelling bij de controle van (financiële) overheidsverantwoordingen. Kan de regeldruk en ‘doorgeschoten control’ bij overheid en non-profitorganisaties worden teruggedrongen?
Het Zijlstra Center buigt zich in het Expertforum Rechtmatigheid met experts van verschillende disciplines en sectoren vanuit een open vraagstelling over de mogelijkheden om tot innovatie van de opvattingen over de organisatie van het publieke domein en de normstelling bij de beoordeling en controle van het materiële en financiële overheidshandelen te komen. De ervaring van experts, inbreng uit de praktijk en methodologie vanuit de wetenschap kunnen er gezamenlijk voor zorgen dat nieuwe ontwikkelingen en gerechtvaardigde kritiek op het bestaande vanuit verschillende invalshoeken worden geanalyseerd en beoordeeld. Invalshoeken kunnen onder meer zijn macro-micro, eenvoudig–gecompliceerd, regels-gedrag, normen–waarden. Hoe krijgen we beter zicht op de onderliggende mechanismen? Op deze pagina delen we de invalshoeken en bevindingen van het Expertforum. De stukken die hier gepubliceerd worden, zijn tot stand gekomen uit de discussies die in het Expertforum gevoerd zijn en ingebracht door deelnemers aan het forum.
Publicaties van het Expertforum Rechtmatigheid
Whitepaper (2017)
Brief aan de informateur (2021)
Het Expertforum heeft een brief aan informateur Hamer geschreven met een oproep tot ‘meer zuurstof in het systeem’, het vergroten van het leervermogen van de overheid en het herzien van de huidige Controlepraktijk. Dat vraagt om een open cultuur en leiderschap dat leren stimuleert.
De menselijke maat in regelgeving (2021)
Zuurstof in het systeem via de menselijke maat in regelgeving. Wat betekent dit voor de regelnaleving, verantwoording en controle?
Vertrouwen in tijden van Corona - Robert Vos (2020)
In dit essay gaat Robert Vos in op wat vertrouwen is en hoe vertrouwen werkt in deze bijzondere tijden van Corona. Hij schetst een beeld aan de hand van de negen kritische succesfactoren voor vertrouwen uit de vertrouwensscan.
Complexiteit vraagt om een andere manier van regels maken - Martin de Bree & Martin Dees (TPC, 2019)
De laatste jaren is er veel belangstelling voor het verminderen van regeldruk. Met de grote aandacht voor het verminderen van de regeldruk lijkt de oplossing gereduceerd te worden tot het schrappen van regels. Maar is alleen de hoeveelheid regels een probleem of is er meer aan de hand? Regels zijn als middel op zichzelf immers niet goed of slecht. Een artikel over het ontwerpproces van wetten en regels, de soms gebrekkige effectiviteit daarvan en enkele suggesties voor oplossingsrichtingen.
Zuurstof in de Zorg - Robert Vos (2019)
Reactie op Actieplan ‘(Ont)regel de zorg’ en het Programma ‘Rechtmatige zorg’ vanuit referentiekader vertrouwen/zuurstof in het systeem.
Zuurstof in het management control systeem - Artikel van Robert Vos (Audit Magazine,2017)
Achtergrondverkenning inzake de relatie tussen vertrouwen, systeemtoezicht en ruimte voor professionele afwegingen op het gebied van de bedrijfsvoering (‘zuurstof in het systeem’) - Robert de Vos en Martin de Bree (2016)
Deze achtergrondverkenning heeft als doelstelling aan te geven hoe de beleidsruimte voor het management (‘zuurstof in het systeem’) binnen de financiële bedrijfsvoering van de rijksoverheid op een gestructureerde manier inhoud gegeven kan worden en voorkomen kan worden dat de ‘zuurstof’ die er aan het begin ingestopt wordt, in de loop van het proces ‘verdampt’.
Meer zuurstof in het systeem - Robert Vos en Martin de Bree (TPC, 2016)
Discussiestuk 1. Rechtmatigheid; positief of negatief benaderen - Is het mogelijk en wenselijk voor accountants een stellig en ondubbelzinnig oordeel te geven over de vraag of een rekening of verantwoording rechtmatig is? (2018)
Discussiestuk 2. Rechtmatigheid; terminologie en begripsvorming - Hoe wenselijk is het en zo ja op welke manier kan de term ‘rechtmatigheid’ in het verband van financiële verantwoordingen worden vervangen door een specifieke term ter onderscheiding van het bestuursrechtelijke begrip? (2018)
Dicussiestuk 3.Rechtmatigheid; onderscheid 1e en 2e orde geldstromen - Is het mogelijk een reikwijdte vast te stellen van rechtmatigheid, die voor de gehele publieke sector in Nederland kan gelden en ook voldoende aansluit op internationale opvattingen? (2018)
Discussiestuk 4.Rechtmatigheid; aansluiting op het kwadrantenmodel van de Expertgroep - Is het mogelijk rechtmatigheid een plaats te geven in het kwadrantenmodel van de Expertgroep? (2018)
