Wij richten ons op (1) empirisch onderzoek naar "nieuwe spirituelen". Wie zijn zij? Wat drijft hen? Hoe houden zij zich bezig met zingeving? Hoe veranderen zij het religieuze landschap in Nederland en het Westen? (2) de filosofische vragen die zo'n fluïde spiritualiteit oproept. Wat betekent religie nog in deze context? Wat is de rol van transcendentie? Op welke manieren ontmoeten niet-westerse tradities (Zen, yoga, ayahuasca) de westerse moderniteit? We volgen de ontologische wending waartoe denkers als Bruno Latour de aanzet hebben gegeven: hoe kunnen we op een nieuwe manier nadenken over wat wel en niet bestaat, en zijn er meerdere manieren waarop iets kan bestaan? (3) de vraag wat fluïde spiritualiteit betekent voor geestelijke verzorging. Daarbij kijken we vooral naar de mogelijkheden die deze situatie geestelijk verzorgers biedt om te werken vanuit een diversiteit aan inspiratiebronnen in plaats van binnen de identiteitsbepalende kaders van een religieuze organisatie. Het vraagt een zoeken naar nieuwe vormen, nieuwe (beeld)taal, nieuwe manieren van aansluiten bij waar mensen zelf zijn in hun zoeken naar zin. Ook stelt zich de vraag wat de maatschappelijke rol is van geestelijk verzorgers in een tijd van sociale en ecologische transformatie.
Transformaties van religie - onderzoeksgroep
Onderzoeksgroep - Transformations of Religiosity
-
Missie
Het toonaangevende centrum worden voor nieuw empirisch en filosofisch onderzoek naar de verschillende transformaties van religiositeit in Nederland en het Westen, en naar de consequenties daarvan voor geestelijke zorg.
-
Doelen
De onderzoeksagenda van deze groep voor 2021-2024 is het theoretiseren en in kaart brengen van nieuwe vormen van religiositeit op nieuwe manieren die bijvoorbeeld kunnen worden toegepast op het domein van geestelijke verzorging. Onderzoeksprojecten zijn:
- De ontmoeting van zen, yoga en ayahuascatradities met de westerse moderniteit.
- Contrastervaringen (ontregelende en openbrekende ervaringen) als bron van spiritualiteit
- Spiritualiteit in relatie tot ecologie en natuur, met een focus op geestelijke zorg en planetaire gezondheid
- Nieuwe vormen van religieuze gemeenschap
- Zingeving bij nieuwe spirituelen
- Liquid divinity: een ontologische benadering van ayahuasca-religiositeit
- De rol van psychedelica in geestelijke verzorging
- De rol van verbeelding en kunst in geestelijke zorg
- Spiritueel leiderschap
-
Team
Team leider
André van der Braak
Team leden
Hans Alma
Henk Blezer
Elpine de Boer
Manuela Kalsky
Christa Anbeek
Jonatan Hendriks
Jill Peters
Gertie Blaauwendraad
Annemarie Foppen -
Disciplines
Systematisch, Empirisch
-
Mogelijke scriptie- en PhD-onderwerpen
- De ontmoeting van zen, yoga en ayahuascatradities met de westerse moderniteit (zie de BA-cursusmodule Spirituality Today)
- Contrastervaringen (ontregelende en openbrekende ervaringen) als bron van spiritualiteit
- Spiritualiteit in relatie tot ecologie en natuur (bijv. Karen Armstrong, Sacred Nature)
- Geestelijke zorg en planetaire gezondheid
- Nieuwe vormen van religieuze gemeenschap
- Zingeving bij nieuwe spirituelen
- Liquid divinity: een ontologische benadering van ayahuasca-religiositeit
- Psychedelica in de geestelijke verzorging (bijv. psilocybine in de palliatieve zorg, psychedelische hulp bij geestelijke verzorging: mogelijkheden en valkuilen, psychedelica en levensbedreigende ziekten, psychedelica en zingeving)
- De rol van verbeelding en kunst in geestelijke zorg
- Spiritueel leiderschap
-
Samenwerking Senior en Junior Onderzoekers
De Juniores presenteren delen van hun onderzoek in de bijeenkomsten. Een van de Juniores wordt als secretaris van de groep benoemd.
-
Academische relevantie en maatschappelijke urgentie
De snelle transformatie van het religieuze landschap is een maatschappelijk zeer relevante ontwikkeling. De oude concepten van pillorization en religieuze affiliatie volstaan niet meer om dit landschap adequaat in kaart te brengen. Nieuwe concepten en denkwijzen zijn nodig om deze nieuwe religieuze realiteiten in beeld te brengen en om passende geestelijke zorg te bieden. Daarbij speelt de maatschappelijke rol van de geestelijk verzorger in het licht van sociale en ecologische transities een belangrijke rol.
-
Methoden
Ons onderzoek is een combinatie van conceptuele, hermeneutische en empirische benaderingen. We volgen de ontologische wending zoals gedefinieerd in de antropologie: ontologische vragen stellen zonder ontologische antwoorden te geven.