De wereld raakt steeds meer verbonden. Maar tegelijkertijd leven we in meer gescheiden werelden dan ooit. Want onze samenleving is sterk verdeeld en niet iedereen profiteert van digitalisering en globalisering. Waar sprake is van groeiende verbondenheid, liggen afzondering en aversie op de loer. Waar grenzen verdwijnen, treden verlies van identiteit en vervreemding op. En waar technologieën als artificial intelligence (AI) en virtual reality (VR) voor baanbrekende mogelijkheden zorgen, nemen sociale verschillen toe, staan privacy en online veiligheid op het spel, en lijken polarisatie en nepnieuws onontkoombaar.
Hoe zorgen we ervoor dat digitalisering niet dicteert maar dienstbaar is, ook voor mensen die minder digitaal vaardig zijn? Hoe overbruggen we culturele en ideologische verschillen, en sociale en economische ongelijkheid als gevolg van oprukkende mondiale netwerken en migratie? Oftewel: hoe zorgen we voor een verbonden samenleving? Deze vraag staat centraal in het onderwijs en onderzoek van het VU-profielthema Connected World.
Samenbrengen wat niet goed verbonden is
Wij brengen samen wat (weer) verbonden kan worden. Mens en medemens, hoe verschillend ook. Mens en natuur. Stad en platteland. Verleden, heden en toekomst. De echte en virtuele wereld. Menselijke en kunstmatige intelligentie. De lokale, nationale en internationale politiek en samenleving. Connecties waarbij ruimte is voor expressie van een eigen identiteit en die van een ander. Waarbij plek is voor debat, maar ook bereidheid om te veranderen en nader tot elkaar te komen.
We streven naar cohesie in onze samenleving. Historici, erfgoeddeskundigen, geografen en economen van de VU werken samen aan ruimtelijke plannen voor een leefbare omgeving die op de historische traditie aansluit en de lokale gemeenschap en nieuwkomers samenbrengt. Taalwetenschappers bestuderen hoe taaltechnologie het maatschappelijke debat kan ontrafelen door informatie, kennis en meningen op blogs ‘ongekleurd’ te analyseren. Onze deskundigen in kunstmatige intelligentie werken samen met theatermakers aan sociaal intelligente robots die spraak, gezichten en basisemoties van mensen herkennen, zodat de robots in de zorg of het onderwijs kunnen assisteren.
Politicologen, communicatiedeskundigen en gedragswetenschappers onderzoeken hoe we polarisatie en desinformatie tegengaan en wat mensen motiveert om gedrag aan te passen of het gesprek weer aan te gaan, hoe groot de tegenstelling soms ook is. Met gaming helpen we jongeren een negatief zelfbeeld door de druk van sociale media te voorkomen en met VR onderzoeken we hoe we problemen als stress en plastic soep kunnen tegengaan. En geesteswetenschappers bestuderen hoe cultuur en natuur elkaar beïnvloeden en op duurzamere wijze kunnen worden samengebracht.
Als universiteit zien wij ook een belangrijke rol voor onszelf weggelegd bij het streven naar een verbonden wereld. De rijkdom aan achtergronden, culturen, religies en opvattingen van onze diverse VU-gemeenschap zorgt voor dynamiek, leidt soms tot stevige discussies en draagt bij aan het ontwikkelen van A Broader Mind van studenten en medewerkers. Het sluit ook aan op onze identiteit waarin waarden, het vrije denken, medemenselijkheid en een kritische blik een grote rol spelen.
We zijn trots op onze VU-campus waar studenten – onder wie veel eerstegeneratiestudenten –wetenschappers, medewerkers, samenwerkingspartners en Amsterdammers graag samenkomen. Want virtueel, internationaal onderwijs biedt prachtige mogelijkheden, maar fysiek contact blijft daarnaast onmisbaar voor échte verbinding.