Wetenschap met de Wijk

Tijdens de gesprekken tussen bewoners en studenten in verschillende buurten van Amsterdam in december 2022 kwamen twee belangrijke thema's naar voren, namelijk; 'ruimtes voor mentale gezondheid' en 'de rechtvaardige energietransitie'. Met betrekking tot ruimtes voor mentale gezondheid ontdekten we dat depressie, burn-out en eenzaamheid steeds vaker voorkomen, vooral sinds de pandemie. De Gemeente Amsterdam wil daarom de inrichting van de openbare ruimte verbeteren ten behoeve van de geestelijke gezondheid van haar inwoners. Wat vinden de Amsterdammers zelf dat hiervoor nodig is? Met betrekking tot de rechtvaardige energietransitie vonden we dat er een fundamentele overgang nodig is van het huidige fossiele energiesysteem naar een koolstofarm/nul systeem. De Gemeente Amsterdam wil in 2050 klimaatneutraal zijn en in 2040 geen gas meer gebruiken in de stad. Deze verschuiving vereist rigoureuze veranderingen en heeft daarom een grote maatschappelijke impact. Hoe kijken de Amsterdammers hier tegenaan? De bevindingen van de studenten met betrekking tot deze vragen zijn te vinden op Open Research Amsterdam.

In november en december 2023 hebben studenten van het vak Interdisciplinary Community Service Learning (iCSL1) gesproken met bewoners uit verschillende buurten over verschillende thema’s, zoals het gemeenschapsgevoel en eventuele veranderingen die zij zien in hun buurt. Ook spraken zij met medewerkers buurtgericht werken van de OBA’s en onderzochten zo hoe de OBA’s bij de buurtbewoners aansluit, of hoe ze dit nog meer zou kunnen doen. In deze gesprekken kwamen verschillende thema’s naar voren. Zo kwam bijvoorbeeld ter sprake hoe stedelijke transities en gentrificatie invloed hebben op het gemeenschapsgevoel en de sociale cohesie in buurten. De OBA organiseert in verschillende buurten veel evenementen om dit gemeenschapsgevoel te versterken en eenzaamheid aan te pakken, maar zijn de buurtbewoners hier ook van op de hoogte? Met de input uit de gesprekken met buurtbewoners en medewerkers hebben de studenten in samenwerking met SAMA kunstwerken gemaakt, die ingaan op bijv. de connectie tussen buurt en bieb of het gemeenschapsgevoel in de buurt. Meer bevindingen zijn te vinden op Openresearch.

Bij het bespreken van de uitkomsten van het onderzoek worden ideeën voor nieuwe onderzoeksrichtingen ontwikkeld door middel van co-creatie. Bewoners, lokale organisaties, studenten, onderzoekers, docenten en beleidsmakers komen samen op verschillende OBA-locaties in verschillende buurten in Amsterdam om kennis en ideeën uit te wisselen over de onderwerpen mentale kracht en energietransitie.

In relatie tot mentale kracht bespraken we individuele versus collectieve mentale kracht en het belang van zorgen voor elkaar en onze gemeenschappen. We bespraken ook interne versus externe factoren die bijdragen aan mentale kracht. Mensen kunnen bijvoorbeeld mentaal sterk zijn, maar zich toch in een kwetsbare positie binnen de maatschappij bevinden. In de OBA Noord organiseerden we een quiz over mentale kracht (aangepast van een reguliere wekelijkse OBA-quiz) om de discussie over mentale kracht onder ouderen in Noord te stimuleren. We bespraken mogelijke oorzaken van eenzaamheid onder ouderen, groen in Amsterdam en veranderingen in de buurt. In Zuidoost was er een rondetafelgesprek, waaraan HvA psychologiestudenten en welzijnsorganisaties als Thrive Amsterdam (GGD) en Swasoom Welzijn deelnamen. Deelnemers reflecteerden op drie vragen: 1) Wat betekent mentale kracht voor jou? 2) Hoe houd jij je balans? en 3) Wat kunnen buurtcampussen of het project Wetenschap met Samenleving doen om jou te helpen?

In relatie tot de energietransitie was een veelbesproken onderwerp in deze dialoog hoe we het beste gebruik kunnen maken van de talenten die al in de gemeenschap aanwezig zijn om de energietransitie te stimuleren. In veel buurten heerst saamhorigheid en is er veel kennis over de buurt en haar bewoners. Zouden we daar niet meer gebruik van moeten maken? Bovendien organiseerden HvA- en VU-studenten de avond 'Geuzenveld groen maken' in de OBA in Nieuw-West. Bewoners konden hier terecht voor praktisch advies van energiecoaches en de FIXbrigade. Ook vonden er rondetafelgesprekken plaats en is er veel input ontvangen van de verschillende aanwezige bewoners en organisaties over wat de energietransitie voor hen betekent. Tijdens het evenement Wetenschap met Samenleving in Energie Lab Zuid-Oost is een sessie gehouden over de energietransitie met de nadruk op de ervaringen van mensen met dit onderwerp. Het ging vooral over manieren om energie te besparen: wat mensen zelf al doen, maar ook wat ze beter moeten doen.'

De meer gedetailleerde bevindingen van de studenten met betrekking tot deze vragen zijn te vinden op Open Research Amsterdam. 

Dit project is een samenwerking tussen het Athena Instituut van de VU, welzijnsorganisatie VoorUit, de Openbare Bibliotheek Amsterdam (OBA) en de Hogeschool van Amsterdam (HvA).

Dit project wordt gefinancierd door de Nationale Wetenschapsagenda (NWA).

Ga naar Open Research Amsterdam voor meer informatie en studentproducten