Maar hoe leer je studenten op een effectieve manier aan om kritisch om te gaan met AI? In dit artikel delen we 5 activerende werkvormen, elk om een ander doel rondom AI te bereiken.
Werkvorm 1: ideeënlijst
Deel een stelling of ja/nee-vraag over bijvoorbeeld de voor- en nadelen, valkuilen of ethische dilemma’s rondom AI met je studenten. Zij moeten vervolgens kiezen: zijn ze het ermee eens of niet? Ze kiezen een kant door zich bijvoorbeeld fysiek te bewegen naar de linker- of rechterkant van de onderwijsruimte. Ga vervolgens met de studenten in discussie: waarom hebben ze voor of tegen gekozen? Willen ze na de discussie van plek wisselen?
Het voordeel van deze werkvorm is dat het de participatie van al je studenten stimuleert. Door de fysieke beweging kan de student niet achterblijven en moet dus een keuze maken en voor zichzelf nadenken. De daadwerkelijke beweging geeft een ook energieboost en draagt bij aan visueel leren. Tenslotte stimuleert de stelling laagdrempelig een open en kritisch gesprek met studenten. Voorbeelden van stellingen zijn:
- “ChatGPT gebruikt bronnen uit 2023.”
- “Het gebruik van AI heeft een negatieve impact op het milieu.”
- “Gebruik maken van ChatGPT voor een studieopdracht is plagiaat.”
- “AI zal in de toekomst de creativiteit van de mens evenaren.”
- “Denk jij dat ChatGPT het werkveld in de toekomst goed of slecht zal beïnvloeden?”
Werkvorm 2: AI-speurtocht
Laat studenten in groepjes verschillende teksten vergelijken over hetzelfde onderwerp. Dit kunnen artikelen zijn, maar ook actuele nieuwsberichten. Minstens één van de teksten is gegenereerd door AI. Kunnen de studenten de tekst herkennen die met behulp van AI gemaakt is? Wat zijn de verschillen en overeenkomsten met andere teksten? Hoe betrouwbaar zijn alle verschillende bronnen? Hierover gaan studenten onderling met elkaar over in discussie. Bied als docent tussendoor de handvatten aan waarmee ze onbetrouwbare bronnen kunnen herkennen. Het is ook mogelijk om de studenten zelf teksten te laten maken, uitzoeken en/of genereren door AI, zodat het onderwerp aansluit bij hun interesses en dus hun motivatie verhoogt.
Werkvorm 3: reverse engineering
Geef studenten een tekst, een authentieke tekst of een door AI gegenereerde tekst, en laat ze vervolgens een prompt maken die zoveel mogelijk hetzelfde resultaat geeft. Zorg ervoor dat de studenten een AI-tool tot hun beschikking hebben om hun prompt mee te testen, zodat ze deze telkens kunnen herzien en verbeteren. Studenten leren met deze werkvorm spelenderwijs hoe AI-output genereert en wat een goede prompt is. Ook leren ze dat het resultaat van AI slechts zo goed is als de input die het ontvangt. Zo kunnen studenten AI-tools zelf beter inzetten als ze het werkveld betreden.
Werkvorm 4: misvatting detective
Geef een demonstratie door een stelling te presenteren aan de studenten waar veel misvattingen over zijn. Zoals: “Mensen gebruiken slechts tien procent van hun hersenen.” Gebruik vervolgens ChatGPT om deze stelling te onderzoeken. Stel vragen om onder andere achter de oorsprong of de wetenschappelijke consensus over dit onderwerp te komen. Betrek hier de studenten bij door hen vragen te laten bedenken voor ChatGPT. Laat de studenten kritisch nadenken over de antwoorden door met hen de betrouwbaarheid en de mogelijke oorsprong van de bronnen die ChatGPT gebruikt te bespreken.
Na deze klassikale demonstratie is het tijd voor de studenten om zelf te oefenen. Deel de studenten op in kleine groepjes en geef ze een onderwerp binnen hun vakgebied waar veel misinformatie over is. Met behulp van ChatGPT zelf, maar ook met andere bronnen moeten ze de feiten onderzoeken en de misinformatie identificeren. Sluit af met een klassikale reflectie om de ervaringen en geleerde lessen uit te wisselen. Met deze werkvorm leren studenten kritisch denken en herkennen ze misinformatie. Daarbij leren ze op verantwoorde wijze omgaan met AI.
Werkvorm 5: AI-oplossingszoeker
Verdeel de studenten in groepen van 3-4 en laat ze een realistisch probleem of situatie bedenken binnen hun vakgebied waarvoor een oplossing nodig is. De groepen gaan vervolgens de oplossing voor hun probleem zoeken met behulp van een AI-tool, zoals ChatGPT. Eventueel leer je de studenten eerst nog manieren om goede prompts te maken.
De studenten documenteren de antwoorden van de AI-tool en formuleren kritische vragen over de kwaliteit en bruikbaarheid van de oplossingen. Daarna geeft elk groepje een korte presentatie over hun bevindingen. Tot slot laat je ze klassikaal reflecteren over de ervaring, aan de hand van vragen als: “Hoe kan AI bijdragen aan probleemoplossing binnen jouw vakgebied?” En: “Wat zijn de beperkingen van het gebruik van AI?”. Deze werkvorm leert studenten de digitale vaardigheden aan om AI in hun voordeel te gebruiken binnen hun vakgebied en tegelijkertijd de beperkingen ervan te zien.