Eerst een praktijkvoorbeeld: biologiedocenten liepen tegen het probleem aan dat practicumopdrachten vaak tijdrovend waren om na te kijken. Om dit sneller en effectiever te doen besloten ze om een rubric ervoor te maken. Ze bespraken gezamenlijk hun verwachtingen voor elk niveau, hoe ze de rubric toepassen en bekeken voorbeeldrapporten. De rubric levert ze een transparanter en consistenter proces op en maakt het voor de studenten inzichtelijker wat er van ze verwacht wordt.
1. Wat is een rubric?
Een rubric is een instrument om de prestaties en vaardigheden van je studenten te beoordelen en van feedback te voorzien. Het is een lijst van criteria die samen met een schaal van punten of niveaubeschrijvingen aangeeft hoe goed de student aan elk criterium voldoet. Je gebruikt een rubric bijvoorbeeld bij opdrachten, papers, een thesis en presentaties. Je kunt rubrics maken voor één opdracht, maar ook voor een hele cursus, een leerlijn of een opleiding.
Een rubric geeft de studenten inzicht in wat er van hen verwacht wordt en hoe je hun werk beoordeelt. Daarnaast geeft een rubric jou, je collega-docenten en de student inzicht in de leerontwikkeling en leerprestaties.
2. Waarom een rubric gebruiken?
Het gebruik van een rubric heeft veel voordelen, hier enkele op een rijtje. Een rubric:
- ondersteunt het proces om te komen tot een transparante, betrouwbare, valide en consistente manier van beoordelen;
- maakt het beoordelingsproces efficiënter omdat het duidelijk aangeeft welke aspecten van het werk belangrijk zijn en hoe deze beoordeeld zullen worden;
- zorgt ervoor dat je als docent focust op de hoofdlijn;
- creëert een gemeenschappelijk kader en taal voor beoordeling en bevordert gedeelde verwachtingen en beoordelingspraktijken, bijvoorbeeld wanneer docenten van deze opleiding samen een rubric ontwikkelen;
- maakt het mogelijk om complexe producten of gedragingen efficiënt te beoordelen;
- kan de aanleiding zijn voor inhoudelijke gesprekken tussen docenten of tussen docenten en studenten;
- helpt docenten om feedback te geven op een manier die constructief en nuttig is voor de studenten, omdat het duidelijk aangeeft wat de sterke en zwakke punten van het werk zijn;
- maakt het beoordelingsproces vooraf transparant voor de studenten, dit helpt hen om zich goed voor te bereiden omdat ze weten wat er van hen verwacht wordt;
- helpt studenten om hun werk te verbeteren (feedback, feedup en feedforward), omdat het duidelijk aangeeft hoe ze hun werk kunnen aanpassen, dit bevordert de zelfreflectie en zelfsturing bij studenten;
- creëert een eerlijk beoordelingsproces. Doordat is vastgesteld waarop beoordeeld wordt en wanneer een bepaald niveau is behaald, is de kans groot dat verschillende docenten dezelfde beoordeling aan een student geven.
Tip: het kost enige tijd om een rubric te maken, maar dit win je later weer terug tijdens het beoordelingsproces.
3. Soorten rubrics
Er zijn verschillende soorten rubrics, dit zijn de twee belangrijkste voor jouw onderwijs:
- De analytische rubric. Deze bevat ten minste twee te beoordelen kenmerken per prestatieniveau, en geeft voor elk van deze kenmerken een aparte score. Bijvoorbeeld een score voor schrijfwijze en een score op de inhoud. Deze kun je het beste inzetten wanneer je de sterke en zwakke punten van de studenten in beeld wil brengen en gedetailleerde feedback wil geven. Het nadeel is dat deze vorm tijdrovend is.
- Holistische rubric. Deze rubric is algemener en geeft een enkele score op basis van algemene indruk. Deze zet je in als je een snelle momentopname wil maken van de prestaties en wanneer één dimensie goed genoeg is om de kwaliteit van het werk van de studenten te definieren. Het nadeel hiervan is dat het geen gedetailleerde informatie geeft over de prestaties, daarnaast kan het ingewikkeld zijn om als docent tot een dergelijke algemene score te komen.
4. Hoe ziet een rubric eruit?
Rubrics zijn maximaal één of twee pagina’s lang en bestaan uit vier basisonderdelen:
- een rubric heeft de vorm van een tabel;
- in de rijen staan de beoordelingscriteria: de vaardigheden, kennis of het gedrag dat je van de studenten verwacht;
- in de kolommen staan de niveaus of scores. De labels die je hiervoor gebruikt moeten helder zijn, bijvoorbeeld:
- Onvoldoende, Voldoende, Goed, Uitmuntend
- Niet acceptabel, Verbetering nodig, Acceptabel, Goed, Excellent
- Beginner, Gevorderd, Bedreven, Expert
- 1, 2, 3, 4
- E, D, C, B, A
- in de velden staat een beschrijving of instructie van een prestatie of taak op een bepaald niveau van een criterium.
Tip: wees voldoende specifiek, maar ook weer niet te gedetailleerd. Beperk daarom de beoordelingscriteria of rijen, gebruik geen opsommingen in de cellen en beschrijf kwaliteiten en geen kwantiteiten.
Meer weten over hoe je een rubric maakt en toepast? Lees dan deze onderwijstip! Of bekijk een voorbeeld van een rubric bij Modern Developments in Pharmaceutical Sciences van de VU.