Grote problemen in Nederland
Wie wordt de nieuwe minister-president? Het antwoord op die vraag is nog onzeker, maar vaststaat dat diegene voor grote vraagstukken komt te staan, zegt hoogleraar publiek leiderschap Gerda van Dijk (SBE) tegen BNR. “Je zou nu eigenlijk kunnen zeggen dat elke leider die zegt het antwoord te hebben op complexe vraagstukken, niet verder moet”, aldus Van Dijk. “Die moet je niet vertrouwen, want die onderschatten de onzekerheid. Dan blijken het uiteindelijk meer rattenvangers van Hamelen dan dat het mensen zijn die Nederland verder helpen.”
Dure ambtenaren
De overheid trekt ruimhartig de portemonnee voor ambtenaren. Dat blijft waarschijnlijk voorlopig zo, verwacht hoogleraar arbeidsmarkt Pieter Gautier (SBE). Door inflatie en krapte op de arbeidsmarkt is er een tekort aan handjes, zegt hij tegen De Telegraaf. “Je moet je als overheid wel gaan afvragen waar de prioriteiten liggen. Op een gegeven moment druk je bedrijven uit de markt, die qua betaling niet meer meekunnen. Je vist allemaal uit dezelfde vijver.”
Nog geen zorgcontracten
Voor 31 december kon je nog een nieuwe zorgverzekering afsluiten. Maar uit onderzoek van overstappen.nl blijkt dat veel zorgverzekeraars nog niet klaar zijn met het afsluiten van de zorgcontracten voor komend jaar. “Vooral de contracten met zelfstandige behandelcentra, zoals orthopedische centra en huidklinieken, blijven achter. Als consument weet je dan ook vaak niet precies waar je voor kiest,” zegt gezondheidseconoom Xander Koolman (SBE) bij BNR Radio.
Sociale Werkvoorziening
Sociale Ontwikkelbedrijven zeggen de gestegen loonkosten van werknemers met een arbeidsbeperking moeilijk te kunnen opbrengen en vragen de overheid om extra geld. Pierre Koning, Hoogleraar arbeidsmarkt en sociale zekerheid, licht bij EenVandaag het probleem toe. Koning hoopt dat de overheid naar bredere oplossingen kijkt om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt mee te laten doen, ook bij 'reguliere' bedrijven. “Er wordt te snel gekeken naar sociale ontwikkelingsbedrijven, of iets wat daar op lijkt. Met loonkostensubsidies kun je hetzelfde bereiken, denk ik, voor veel mensen die nu in die doelgroep zitten.”
Slimmer en gerichter
Zijn gratis kaartjes de oplossing om reizigers uit de auto en in de trein of bus te krijgen? Nee, zegt hoogleraar ruimtelijke economie Erik Verhoef (SBE) tegen Trouw. “Het leidt tot slechts een bescheiden overstap vanuit de auto en betekent een subsidie aan grote groepen reizigers die inkomenssteun minder nodig hebben dan anderen”, legt hij uit. “Ook vermindert het de mogelijkheden om reizigers beter over de dag te verdelen nog weer verder, en leidt het ook tot extra verplaatsingen en overstappers vanaf de fiets of de benenwagen. Het kan allemaal veel slimmer en gerichter.”
Bij overvloed verandert er niks
Schaal de zorg niet op, maar organiseer veel kleine, landelijke initiatieven, adviseert gezondheidseconoom Marcel Canoy (SBE) in het WNL-radioprogramma De Haagse Lobby. "Het meest in het oog springende voorbeeld is hoe we de ouderenzorg georganiseerd hebben. De ouderenzorg hebben we totaal geïnstitutionaliseerd", zegt Canoy. "Er worden heel veel dingen 'zorg' genoemd. Maar in in geen enkel ander land wordt dat als zorg beschouwd. Nu komt men erachter dat we de arbeidskrachten ook niet meer hebben. Dus laten we eens gaan doen wat alle andere landen al voor ons hebben gedaan. Namelijk door het op een andere manier te organiseren."
Coronabeleid
Hoe kan het dat de oversterfte in Nederland de afgelopen jaren hoger ligt dan in veel andere landen? Volgens gezondheidseconoom Xander Koolman (SBE) door het te soepele coronabeleid. “We hebben gestuurd op de ic-capaciteit. Daardoor hebben we de reguliere zorg langer afgeknepen, en meer infecties gehad dan veel andere landen”, zegt hij tegen de Volkskrant.
Verplicht duurzaamheidsverslag
Vanaf komend jaar moeten grote bedrijven voldoen aan nieuwe accountingregels, waarbij ze onder meer hun CO2-uitstoot en milieuvervuiling moeten opgeven. En ook sociaal wordt een belangrijk component, zegt hoogleraar externe verslaggeving Arjan Brouwer tegen NRC . “Bijvoorbeeld de arbeidsomstandigheden van fabrieken in verre landen of de verhouding zzp’ers ten opzichte van vaste werknemers.” Niet overal in de wet wordt precies omschreven hoe je moet rapporteren, zegt Brouwer. “Daar zit veel ruimte voor een bedrijf om het verhaal een beetje te spinnen. Wat toon je in een plaatje, wat neem je mee in een tabel? Wat spat van de pagina af, wat moffel je weg ergens onderaan in de tekst?”
Belangenverstrengeling in lokale politiek
Integriteitsschendingen, corruptie, fraude: ruim honderd lokale bestuurders raakten afgelopen jaren in opspraak. Volgens hoogleraar integriteit Rob van Eijbergen moet elke schijn van belangenverstrengeling worden vermeden. "Ik word weleens door wethouders gebeld over dat de gemeente zaken wil doen met een goed bouwbedrijf van een familielid en dat ze alles netjes volgens de regels willen doen”, zegt hij tegen RTL Nieuws. “Maar dan zeg ik: het gaat er hier niet om dat jullie ervan overtuigd zijn dat alles netjes gaat, het gaat om de buitenwereld die de schijn van belangenverstrengeling kan zien. Die moet je gewoon vermijden.”
Innovatie om de welvaart te verhogen
Kunnen we innovatie gebruiken om de brede welvaart te laten toenemen? En zo ja, hoe kunnen we dit doen? In "Welvaart, de Brede Podcast" van economenplatform ESB gaat Eric Bartelsman (hoogleraar economie aan de Vrije Universiteit Amsterdam) in gesprek met Koen Frenken (hoogleraar innovatiestudies aan de Universiteit Utrecht) over innovatie en de toekomst van onze welvaart.
‘Geld is op’ bij zorgverzekeraars
Stel, je bent terminaal en wilt graag thuis verzorgd worden, maar het budget is op. RTL Nieuws sprak met de dochter van iemand die dit overkwam, en sprak ook met gezondheidseconoom Xander Koolman over de rol van verzekeraars in dit probleem. Volgens hem hebben zorgverzekeraars een zorgplicht. “Als zij die niet nakomen, kan de NZa een aanwijzing opleggen en anders kunnen ze een stap verder gaan en een 'last onder dwangsom' opleggen.” Zorgverzekeraars kunnen daarom nooit zeggen: ‘het geld is op’, zegt Koolman.
In hetzelfde artikel van RTL Nieuws kwam ook gezondheidseconoom Marcel Canoy (SBE) aan het woord. Volgens hem hanteren zorgverzekeraars niet altijd de menselijke maat. “De zorgverzekeraars hebben vaak wel een punt en zullen handelen volgens de regels, maar bij dit soort gevallen moet je als zorgverzekeraar gewoon met je hand over je hart strijken.”
Te veel financiële prikkels
Beloningen voor langer werken, harder studeren en gezonder eten: de overheid is verslaafd aan financiële prikkels om gedrag te beïnvloeden, schrijven Arjen Siegmann (SBE), hoogleraar christelijk sociaal denken, en Geerten Boogaard (Universiteit Leiden), in een opiniestuk in Trouw. “Ondertussen stapelen de nadelen zich wel op”, betogen zij. “De corona-steun bijvoorbeeld, die gemeenten op verzoek van het Rijk in het heetst van de strijd aan ondernemers gaven, moet keihard worden teruggestort als er 1000 euro is betaald op basis van DigiD zonder kopie paspoort.”
Meer weten
Wil je elke week het totale VU-overzicht ontvangen? Meld je dan aan voor VU in de media.
Meer weten over onderzoek in de media? Of mis je een media-optreden in dit overzicht? Neem contact op met wetenschapsredacteur Yrla van de Ven, y.f.van.de.ven@vu.nl, +31 6 26512492.
