Deze cursus biedt inzicht in hoe filosofen door de eeuwen heen op uiteenlopende manieren over het concept vriendschap hebben gedacht. Wat begon als een verheven ideaal in de klassieke Oudheid, evolueerde naar een bescheidener visie tijdens de Verlichting en kreeg bij Nietzsche een uitgesproken contra-intuïtieve interpretatie van vriendschap als vormingsidee. Wat houden die verschillende opvattingen in en welke rol spelen ze in moderne literatuur en films?
Opbouw
- College 1: De Grieken
- Vriendschap als raadsel (Plato) en als noodzaak voor een goed leven (Aristoteles).
- College 2: De Romeinen
- Vriendschap is totale harmonie (Cicero), gebaseerd op overvloed (Seneca);
- De vroeg-christelijke periode: ware vriendschap is door God bemiddeld (Augustinus).
- College 3: Intermezzo: de gereedschapskist van de filosoof.
- Definitie en constitutieve elementen van het begrip;
- Vriendschap in de kunst (Alexander Nehamas), twee romans en één toneelstuk.
- College 4: De Renaissance en de Verlichting
- De Renaissance: vriendschap is een unieke relatie (Michel de Montaigne).
- De Verlichting: koele, welwillende vriendschap (Immanuel Kant)
- College 5: De moderne tijd (I)
- Goede vrienden spiegelen elkaar niet (Friedrich Nietzsche);
- Een aantal ‘-ismen’: existentialisme, communitarisme, feminisme
- Filosofenvriendschappen: Simone de Beauvoir, Jean-Paul Sartre en Albert Camus; ‘De Onafscheidelijken’.
- College 6: De moderne tijd (II)
- Vriendschap is een publieke relatie (Hannah Arendt);
- Het verlies van vriendschap (Uus Knops), één film en één column;
- De toekomst van vriendschap (Iteke Weeda, Claudia Baracchi, The Harvard Study of Adult Development).
Het denken over vriendschap speelt een cruciale rol in het Westerse filosoferen over het goede leven. Het raakt aan fundamentele ideeën over identiteit, verandering, wederkerigheid, authenticiteit en autonomie. Reflecteren op vriendschap helpt de cursist om inzicht te krijgen in de waarden die belangrijk zijn, of die juist ter discussie staan.
Onderwijsvorm: 6 hoorcolleges met ruimte voor vragen en discussie.
Literatuur: Een samenvatting van het gegeven college is na afloop van ieder college beschikbaar. Een leeslijst met verdiepende leessuggesties zal gedurende de cursus via de MijnHOVO-omgeving aangeboden worden.
Studiebelasting: nihil.
Verwachte voorkennis: Enige kennis van de geschiedenis van de Westerse filosofie is wenselijk, maar niet noodzakelijk.
Meer over deze cursus
Inleiding
Data, kosten en inschrijven
